Ongeveer 1 op 4 loontrekkenden in België werkt deeltijds. Een vierdaagse werkweek (of vier vijfden, in de volksmond) is hierbij veruit de populairste variant. Maar hoe zit dat allemaal in elkaar? Wat doet het met je loon? Kortom: wat kan je verwachten? We beantwoorden hier jouw meest prangende vragen.
wat is 4/5 werken?
Bij 4/5 werk je vier dagen in plaats van vijf. Omdat je minder werkt dan een voltijdse medewerker, wordt je werkregime als deeltijds beschouwd in België.
Maar je houdt wel hetzelfde statuut als werknemer en je bent gebonden aan hetzelfde arbeidsreglement als waar je aan gebonden bent als voltijdse medewerker.
waarom zou je overschakelen naar 4/5?
Sommige mensen beweren wel eens dat een switch van een voltijdse naar een vierdaagse werkweek draait om een gebrek aan motivatie. Of, erger nog, luiheid. Niets is minder waar. Het gaat zelden om mensen die hun job tegen hun zin doen. Veel vaker gaat het om weloverwogen (belangrijke) redenen.
Een dagje minder werk kan je bijvoorbeeld gebruiken om meer tijd door te brengen met je kinderen of andere familieleden die je hulp nodig hebben. Of je kan de vrije tijd gebruiken om van je passie of hobby een bijberoep te maken.
hoe werkt het?
Wanneer je naar een vierdaagse werkweek wil overschakelen, moet je een schriftelijke aanvraag indienen bij je werkgever. Er zijn verschillende manieren om je nieuw arbeidsregime uit te voeren.
Heb je bijvoorbeeld in het jaar voor het indienen van je aanvraag voltijds gewerkt? Dan heb je (mits een geldige reden) recht op een vijfde tijdskrediet. Als dat niet zo is, kan je een dag per week onbetaald verlof nemen, als je werkgever daarmee akkoord gaat. Deze twee manieren hebben qua loon, pensioen, vakantiedagen, vakantiegeld en eindejaarspremie hetzelfde effect. Enkel je werkloosheidsuitkering ligt wat hoger bij een full-time contract met 1 dag per week onbetaald verlof.
Zijn er speciale redenen voor je keuze? Zoals een familielid dat hulp nodig heeft of een nieuwe spruit in je huishouden? Dan kan je thematisch verlof aanvragen (zoals ouderschapsverlof).
wat is het effect op je verloning?
Als je minder werkt, verdien je minder – dat wist je wellicht al. Je uurloon blijft onveranderd, maar het aantal uren dat je presteert neemt af. Hetzelfde principe geldt voor de berekening van je vakantiedagen, je vakantiegeld, je eindejaarspremie en een eventuele dertiende maand. Je vakantiegeld, pensioen en eventuele bonussen worden immers berekend op basis van het aantal dagen die je gepresteerd hebt.
Het goede nieuws? Je brutoloon mag dan met een vijfde omlaag gaan, maar het kan zijn dat je van je nettoloon in verhouding meer overhoudt.
andere belastingdruk, hoger loon?
Hoeveel belastingen je moet betalen, wordt door je brutoloon en je gezinssituatie bepaald. Maar belastingtarieven zijn ingedeeld in progressieve schijven. Dat betekent dat naarmate je brutoloon daalt, je nettoloon in verhouding net hoger kan liggen.
Het is dus goed mogelijk dat je 20% minder brutoloon ontvangt, maar dat je nettoloon slechts 15% minder zal zijn. Om dat verschil accuraat te berekenen, kan je een brutto/nettocalculator gebruiken.
hoeveel vakantiedagen krijg je?
Het recht op vakantie wordt berekend op basis van het aantal dagen dat je werkt. Wanneer je 4/5 werkt, mag je uitgaan van 16 vakantiedagen. Bovendien heb je nog steeds recht op dezelfde 10 wettelijke feestdagen als een voltijdse medewerker. Ook heb je, net als je voltijdse collega’s, recht op klein verlet (in overleg met je werkgever).
Schakel je van vier vijfden werken over naar een voltijdse werkweek? Dan kan je het aantal verlofdagen die je krijgt aanvullen met Europees verlof in het eerste voltijdse jaar.
hoeveel maaltijdcheques krijg je?
Maaltijdcheques worden uitgereikt op basis van het aantal dagen waarop je gewerkt hebt. Dat betekent dat ook je halve dagen een maaltijdcheque kunnen opleveren. Werk je dus een hele dag niet, dan krijg je 4 maaltijdcheques. Werk je twee halve dagen niet, dan krijg je er 5.
Opgelet: er is wel een alternatieve berekeningswijze die ervoor kan zorgen dat je geen recht hebt op een maaltijdcheque per gewerkte dag. Maar deze berekeningswijze moet dan opgenomen zijn in het cao of arbeidsreglement.
wat gebeurt er met je bedrijfswagen?
Of je je bedrijfswagen zal mogen houden of niet, hangt volledig af van de car policy die je bedrijf heeft. Vaak wordt een auto pas ingetrokken vanaf er sprake is van halftijds werk, maar het kan zijn dat je werkgever hier een specifiek beleid rond heeft opgesteld. Het kan bijvoorbeeld ook zo zijn dat je mits een financiële bijdrage je auto mag blijven gebruiken.
mag/moet je overuren doen?
Overuren mogen doorgaans niet opgelegd worden*. Normaliter moet je er dus mee instemmen. Of je ook overuren mag doen, is bepaald in de wettelijke bepalingen rond arbeidsduur en de sectorale cao. Hou er wel rekening mee dat je totale arbeidsduur nooit hoger mag liggen dan een voltijdse werkweek.
*Wanneer je tijdskrediet krijgt, staat de RVA uitzonderlijk toe dat er onder bepaalde voorwaarden bijkomende uren worden gepresteerd. Neem dus contact op met de RVA om dit uit te pluizen.
ga het gesprek aan met je werkgever
Wie nieuw arbeidsregime zegt, zegt ook nieuwe afspraken (en een nieuwe arbeidsovereenkomst). Ga het gesprek aan met je manager of HR-afdeling en bepaal opnieuw waar je verantwoordelijkheden liggen en wat er verandert. Het is immers niet de bedoeling dat je vijf dagen werk in vier dagen propt..
Nog niet zeker of overschakelen op een vierdaagse werkweek een optie is voor jou? Ook dan kan je best eens overleggen met je werkgever. Samen kunnen jullie wellicht een manier van werken vinden die bij jullie allebei past.
jouw vraag niet gevonden?
Hebben we jouw vraag nog niet beantwoord? Aarzel niet om eens langs te gaan bij een Randstad-kantoor bij jou in de buurt. Onze experts staan voor je klaar.