redelijk maar kwetsbaar draagvlak voor asiel
De inwoners in dit land kijken eerder negatief naar migratie. Ze hebben meer slechte dan positieve persoonlijke ervaringen met migratie en schatten de globale gevolgen ervan negatief in. Veel positiever zijn ze als het over migratie in functie van werk gaat. Slechts 12% ziet migratie niet zitten om tekorten op de arbeidsmarkt aan te pakken. 60% is voorstander van reguliere arbeidsmigratie. Ook voor het principe van gezinshereniging is er een zeer groot draagvlak. Maar de voorwaarden dienen wel verstrengd te worden. Voor asiel is er eveneens een redelijk draagvlak maar het is kwetsbaar. Er is kritiek op het oneigenlijk gebruik van asiel en het falend terugkeerbeleid voor asielzoekers wiens aanvraag is afgewezen. Het meest kritisch zijn de burgers over illegale migratie. De steun voor een strengere aanpak in deze is zeer groot. Slechts 15% is voor gesloten grenzen, 16% is dan weer voor open grenzen. Tussen de diverse electoraten van politieke partijen zijn er grote verschillen. Een aantal electoraten zijn ook intern erg verdeeld over de vraag hoe met migratie dient te worden omgegaan. Dat blijkt uit de studie ‘Op zoek naar het maatschappelijk draagvlak voor migratie’ van Randstad Research bij meer dan 3.000 respondenten.
een eerder negatief globaal oordeel over migratie
Het algemeen oordeel over migratie is eerder negatief. 60% is van oordeel dat migranten meer kosten dan ze opbrengen. Slechts 12% is het daar niet mee eens. Slechts 18% van de respondenten is van mening dat het door migratie nu economisch beter gaat in dit land. En 64% oordeelt dat de kwaliteit van het onderwijs achteruit is gegaan onder invloed van migratie.
Ook de persoonlijk ervaringen met migratie van de respondenten zijn eerder negatief. 58% voelt zich minder veilig ten gevolge van migratie, 53% voelt zich minder thuis. Gemiddeld gesproken zijn de aandelen in de bevolking met negatieve ervaringen dubbel zo groot als deze met positieve ervaringen.
Het is dan ook niet te verwonderen dat slechts 27% van oordeel is dat migratie de voorbije 50 jaar voordelig is geweest voor het land. 39% is het daar uitdrukkelijk niet mee eens. Er is ook een grote groep onbeslisten. Helder communiceren over het thema blijft nuttig.
een positief oordeel over migratie in functie van werk
Migratie in functie van werk heeft een veel positiever draagvlak. Als migranten aan het werk zijn en daardoor minder beroep doen op sociale zekerheid of bijstand dan valt veel wrevel of onrust weg. Migratie in functie van tekorten op de arbeidsmarkt krijgt de goedkeuring van 60% van de respondenten. Slechts 12% is hier geen voorstander van, ongeveer het percentage dat pleit voor gesloten grenzen (15%). De voorstanders zijn vijf keer talrijker dan de tegenstanders.
een sterk draagvlak voor gezinshereniging maar onder strengere voorwaarden
Slechts 16% wijst migratie in functie van gezinshereniging af. Dit cijfer stemt overeen met zij die de grenzen willen sluiten voor migranten (15%). Voor veruit de grootste groep dient gezinshereniging wel gekoppeld aan (soms redelijk strenge) voorwaarden (72%). Stevige meerderheden zijn er voor verplichte inburgering en betere kennis van de taal. Ook moet de migrant minstens vier jaar gewerkt hebben vooraleer andere gezinsleden te laten overkomen.
een redelijk maar kwetsbaar draagvlak voor asiel
51% is het eens met de stelling dat wie in België asiel aanvraagt en er recht op heeft hier moet kunnen blijven en bescherming krijgen. Slechts 17% is het daarmee niet eens. Dit duidt op een nog steeds redelijk stevig draagvlak.
Het beeld wijzigt in negatieve zin als gevraagd wordt naar de opvangcapaciteit inzake asielzoekers. Het aandeel dat van mening is dat er geen bovengrens inzake erkende asielzoekers kan zijn bedraagt slechts 23%, meer dan een halvering. Uit deze vraag blijkt bovendien dat 21% helemaal geen asielzoekers wil erkennen. Voor Europese asielzoekers is dit 14%, een duidelijk, zij het niet een enorm verschil. ‘Europa eerst’ lijkt slechts in beperkte mate op te gaan.
Uit heel wat data blijkt dat niet zozeer het principe van asiel wordt gecontesteerd maar veeleer de wijze waarop één en ander vorm krijgt. Zo is 55% van mening dat de asielprocedure oneigenlijk gebruikt wordt door personen die hiervoor niet in aanmerking komen. Slechts 12% is het hiermee niet eens. Eveneens 55% meent dat het tijdelijk karakter van asiel moet versterkt worden. Opnieuw is slechts 12% het niet eens. De bescherming geldt tot de situatie in het thuisland weer ok is. 61% is van mening dat landen die asielzoekers niet wensen terug te nemen moeten gesanctioneerd worden. En 43% meent dat asiel moet afgeschaft worden omdat het uitwijzen van asielzoekers wiens aanvraag niet wordt ingewilligd niet lukt.
een groot draagvlak voor een strengere aanpak van illegale migratie
Open grenzen, een situatie waarbij illegale migratie niet bestaat wordt door slechts 16% van de respondenten onderschreven. Voor 56% is illegaal in het land verblijven strafbaar. Slechts 15% is het daarmee niet eens. Voor 52% kan iemand die illegaal het land is binnengekomen nooit geregulariseerd worden, slechts 18% is het niet eens. Voor 49% moeten illegalen vastgezet worden in een gesloten instelling vooraleer ze uitgewezen worden. 67% is voor het strenger bewaken van de buitengrenzen. Er is een groot draagvlak voor het strenger aanpakken van illegale migratie. 56% is zelfs voor meer controle aan de Europese binnengrenzen.
verschillen tussen subgroepen
Vrouwen, hooggeschoolden, jongeren en Franstaligen staan globaal genomen positiever of minder negatief ten aanzien van migratie. Wie een meer pessimistisch wereldbeeld heeft en zowel maatschappelijk als persoonlijk geen vooruitgang ziet in de toekomst kijkt negatiever naar migratie. De grootste verschillen merken we bij politieke voorkeur. Tussen de verschillende electoraten zijn de meningen sterk verdeeld. Denken over migratie is sterk gepolitiseerd, met voor- en tegenstanders van een kordate aanpak in een beperkt aantal partijen geconcentreerd. Bij andere partijen zien we vaak grote meningsverschillen binnen éénzelfde electoraat.
grote meningsverschillen tussen electoraten
Globaal genomen is de groene politieke familie (Ecolo en Groen) het meest positief/minst negatief over migratie in het algemeen en de verschillende vormen van migratie. Bijna de helft van het groene electoraat is van mening dat migratie de voorbije 50 jaar positief is geweest voor het land, fors boven het gemiddelde van 27%. De enige uitzondering is migratie in functie van werk. Daar wijkt het groene electoraat niet af van het gemiddelde. Het zijn CD&V, les Engagés en Open VLD die zich in deze het meest positief opstellen. Het Vlaams Belang is over de hele lijn het minst positief/meest negatief. Inzake migratie in functie van werk is het aandeel van het VB-electoraat dat dit afwijst echter ongeveer gelijk met dat van de PVDA- en PS-electoraten. Het electoraat van N-VA zit soms in de buurt van dat van het Vlaams Belang maar verschilt er soms heel sterk van. Zo is 69% van het N-VA electoraat pro migratie in functie van werk, fors boven het globale gemiddelde.
grote meningsverschillen binnen electoraten van één partij
De grote verschillen merken we niet alleen tussen partijen maar ook binnen partijen. Zo is 30% van het electoraat van Ecolo pro open grenzen maar 35% tegen, bij Groen gaat het om respectievelijk 29 en 27%. Bij Vlaams Belang is slechts 30% voor gesloten grenzen (een officieel programmapunt van de partij) maar 35% tegen. Bij PTB is 21% voor gesloten grenzen (fors boven het gemiddelde) en 28% voor open grenzen.
Voor het beleid zijn er twee grote lessen te trekken. Er is een duidelijk draagvlak voor een meer strenge aanpak van migratie. Daarnaast moet ook de band met werk sterk worden aangehaald. Dit geldt voor asiel en gezinshereniging. Politieke partijen kunnen in de studie inspiratie vinden om het eigen migratiestandpunt verder te expliciteren en te verfijnen.