Professor Bram Vanderborght onderzoekt aan Brubotics, het robotlabo van de VUB, hoe robots en mensen in de toekomst kunnen samenwerken. 'Flexibele robots en menselijke creativiteit zijn het hart van industrie 5.0.'
'Robots verrichten met gemak repetitief, zwaar en gevaarlijk werk. De mens blinkt uit in handigheid en creativiteit. Dat zijn complementaire kwaliteiten. Ik zie een robot nog niet zo snel de plaats innemen van een loodgieter.'
Robotexpert Bram Vanderborght weerlegt de voorspellingen dat robots massaal jobs zullen elimineren. 'Veel hangt af van het beleid. Willen we dat de mens het hulpje wordt van AI, of omgekeerd? Ik hoop dat we blijven investeren in het “enablen” van leerkrachten en verpleegkundigen met technologie. Beter dat dan hen te vervangen door robots. Maar ik vind het niet erg dat een robot mijn gras maait (lacht).'
Aals je de programmatiekosten van robots kan beperken, wordt robotarbeid concurrentieel met de lagelonenlanden.
mass customization
Pakken we het slim aan, dan halen robots zelfs veel van de productie terug die vanwege de loonkosten naar lagelonenlanden is vertrokken. 'In 2030 zal industrie 5.0 een feit zijn. Daarin produceren we lokaal, op maat en op grote schaal. Mass customization, heet dat. De spil van die industrie zijn robots met een enorme flexibiliteit en de creativiteit van de mens.'
“Yes, excessive automation at Tesla was my mistake. Humans are underrated.” Zelfs Tesla-topman Elon Musk moest dit jaar toegeven hoe belangrijk de mens is in een massa-industrie zoals de auto-assemblage. 'En dat heeft alles te maken met mass customization. We willen allemaal een auto, maar die moet wel gepersonaliseerd zijn.'
ambachtsman met 3D-printer
De professor hoopt en denkt dat vakmanschap opnieuw in de lift zit. 'Net zoals je oma vroeger een trui speciaal voor jou breide, met dat verschil dat de ambachtsman van morgen nauw samenwerkt met robots, AI, en 3D-printers om voldoende productief te zijn.'
Robots moeten mensen ondersteunen, in plaats van ze te vervangen.
Er bestaan al mooie samenwerkingen tussen mens en robot, zoals robotchirurgie en het exoskeloton (robotpak dat de menselijke spierkracht versterkt) voor arbeiders en zorgverleners. Er lopen in ziekenhuizen ook al sociale robots rond, zoals zorgrobot Zora. 'Maar dat is een voorgeprogrammeerde machine met weinig flexibiliteit. Pas als Zora taken delegeert of aanwijzingen geeft aan bewoners, zijn we een stap verder.'
robots opvoeden
De ontwikkeling van robots zit hoe dan ook in een stroomversnelling, met AI als katalysator. 'Robots leren steeds sneller, dankzij deep learning (algoritmen die de werking van het menselijke brein imiteren) en reinforcement learning. We onderzoeken hoe robots zichzelf taken kunnen aanleren door te interageren met de echte wereld. Idee is dat je robots kan opvoeden zoals je een kind leert fietsen. Succes beloon je, zodat de robot dat herhaalt.'
Je kan robots opvoeden zoals je een kind leert fietsen.
Programming by demonstration is zo een aantrekkelijk alternatief voor ingewikkelde programmatie. 'Dat blijft de grote investering. Als je die kan beperken, wordt robotarbeid concurrentieel met arbeid in lagelonenlanden. Al zitten ze daar niet stil. China zet volop in op robotisering en is de grootste afzetmarkt van industriële robots, net om die reshoring tegen te gaan.'