Hij noemt zichzelf een 'humor engineer', iemand die via humor, improvisatie en positieve psychologie uitdagingen op de werkvloer oplost, zoals een hogere betrokkenheid van medewerkers, minder stress en efficiëntere retentie en rekrutering. Hoe gaat dat precies in zijn werk en wat is de invloed van humor dan wel in bedrijven? Dat gingen we spreker en auteur Andrew Tarvin zelf vragen.
We ontmoeten Andrew Tarvin in Brussel, net voor hij het podium op moet voor een klantenevenement van Randstad. De Amerikaan begon zijn carrière bij Procter & Gamble, niet op het HR-departement, maar als IT-ingenieur. “Ik gebruikte zelf graag humor in mijn contacten met collega’s”, vertelt hij. “Dus op een gegeven moment werd ik bij P&G gevraagd om voordrachten te geven over hoe je je communicatie-skills kunt aanscherpen, hoe je betere vergaderingen kunt houden, hoe je interessante blogs en artikels kon schrijven, allemaal door er wat meer humor in te stoppen. Het kwam zo ver dat ik een nieuwe jobtitel voor mezelf had verzonnen: Corporate humorist. Ik dacht dat iemand van HR of de juridische dienst me daar op een bepaald moment wel op zou aanspreken, maar dat gebeurde maar niet. Dus ben ik die titel blijven dragen (lacht). Ik gebruikte humor dus aanvankelijk vooral voor mezelf, om bijvoorbeeld vervelende vergaderingen wat leuker te maken. Maar door me erin te verdiepen, ontdekte ik dat er ook al heel wat onderzoek en serieuze artikels verschenen waren over humor op de werkvloer, in Harvard Business Review bijvoorbeeld en aan Stanford University. Hierdoor besefte ik dat het echt wel de moeite was om dit structureel in bedrijven te introduceren.”
nerdy introvert
Na enkele jaren bij P&G besluit Tarvin in 2009 om ook andere bedrijven in te wijden in de geneugten van humor. Eerst parttime, in combinatie met zijn werk bij de FMCG-gigant en sinds 2012 als fulltime spreker en auteur. In al die jaren heeft hij op ontelbare conferenties, workshops en trainingen mensen geleerd hoe ze geestig kunnen zijn en heeft hij verschillende boeken over het onderwerp geschreven. “Ik denk dat mijn interesse in humor voortvloeit uit het feit dat ik een ingenieur ben”, zegt hij. “Ik weet het: veel mensen denken dat dat niet samengaat, maar net omdat ik een beetje een nerdy introvert ben, had ik snel door dat humor heel handig was in het contact met andere mensen. Ik heb ooit improvisatieklassen gevolgd en daar zag ik dat humor iets was dat je kon leren en trainen. En dat je het ook in je werk kon gebruiken. Ik was niet meer zenuwachtig als ik een presentatie moest geven voor mijn CEO, want de avond daarvoor had ik een stand-upcomedy-routine gedaan voor twaalf mensen in een donkere kelder.”
Niet iedereen heeft het talent en de aangeboren scherpte om een stand-up comedian te worden, maar Tarvin is er wel van overtuigd dat iedereen grappiger kan worden. “Humor is zowel een kunst als een wetenschap. En die wetenschap kan je leren: wat is de structuur van een grap? Hoe bouw je een punchline op? Wat maakt een goede timing? Je kunt je daarin trainen. Word je zo de nieuwe Jimmy Carr? Nee, natuurlijk niet, maar dat hoeft ook niet. Humor is trouwens ook niet een op een hetzelfde als comedy. Je kunt humor gebruiken tijdens je job, maar het is niet de bedoeling om elke werknemer in een cabaretier om te vormen. De doelen zijn ook compleet anders. Het gaat er niet om over alles een grap te maken, maar wel om meer plezier te hebben in je eigen werk.”
lachen met de FBI
Uit onderzoek blijkt dat humor tientallen soorten voordelen meebrengt naar de werkvloer, zegt Tarvin. “Lachen is een uitstekende anti-stress-tool, humor helpt mensen creatiever te denken en zo sneller problemen op te lossen, humor helpt de onderlinge communicatie te verbeteren, humor bouwt sneller relaties op tussen mensen, … Noem maar op. We hebben onze trainingen ook al gegeven aan organisaties die je totaal niet zou verwachten, zoals de FBI, de NASA, het Rode Kruis of de Verenigde Naties. Heel serieuze instellingen dus waarvan je misschien zou denken dat humor er niet meteen een plaats heeft. Maar dat klopt niet. De mensen van het Rode Kruis vertelden me dat ze graag humor in hun presentaties wilden gebruiken omdat die informatie soms het verschil tussen leven en dood kunnen betekenen, bijvoorbeeld bij rampenbestrijdingen. Als mensen tijdens die presentaties afgeleid worden en hun aandacht verliezen, kan dat later, bij pakweg een overstroming, hun leven kosten.”
Tarvin geeft nog een voorbeeld. “Humor is ook een uitstekende manier om een soort psychologisch veilige omgeving te creëren op kantoor. Als we een werkomgeving willen opzetten waar mensen authentiek en zichzelf mogen zijn, dan moet humor daar een onderdeel van zijn. Simpelweg omdat humor ons definieert als mens. En zo schept het ook een band. Er is onderzoek gedaan waaruit blijkt dat mensen die om dezelfde dingen lachen zich ook meer verbonden voelen. Humor helpt bijvoorbeeld ook om statusverschillen uit te wissen. Een teammanager of een CEO die zelfrelativerende humor gebruikt, laat zien dat hij ook maar een mens is en dat hij een toegankelijk persoon is waar je geen schrik van moet hebben.”
meditatie, sporten of humor?
De werkvloer is ook niet meteen de meest eenvoudige omgeving om humor in te zetten, aldus Tarvin. Een grapje op kantoor moet wel inclusief en positief blijven. Inktzwarte of dodelijk sarcastische grappen die op het randje zijn of ten koste van iemand, werken meestal niet. Van humor mag ook niet alles verwacht worden. Tarvin: “Humor is een tool, samen met nog heel veel andere tools. Stress kan je oplossen met meditatie, met sporten én met humor. Maar humor is vaak wel de leukste manier (lacht). Natuurlijk zijn er nog heel wat andere zaken op de werkvloer belangrijk, zoals purpose vinden in je werk of een goede relatie opbouwen met collega’s, maar ik ben er wel van overtuigd dat humor bij veel van die zaken kan helpen. Ik las ergens dat mensen die minstens drie vrienden hebben op het werk, veel gelukkiger zijn in hun leven. Niet enkel op hun werk, dus, maar in hun leven. Wel, humor kan er mee voor zorgen dat je die vrienden vindt.”
Tarvin wijst er op dat er in veel bedrijven nog een humorcultuur moet opgebouwd worden. “Die vraag krijg ik vaak: als humor zo veel voordelen heeft, waarom maken zo weinig bedrijven er dan gebruik van? De voornaamste reden is dat mensen denken dat hun baas of hun collega’s het niet gaan appreciëren. En vaak is dat een complete misvatting. Er is een bekende studie waaruit blijkt dat CEO’s, wanneer ze tussen twee evenwaardige sollicitanten moeten kiezen, bijna altijd de kandidaat met de meeste humor prefereren. Je moet als bedrijf dus ook aangeven dat humor kan, het aanmoedigen en het erkennen. Bij P&G bijvoorbeeld reikten we elke maand een prijs uit voor de “grappigste e-mail” die iemand verstuurde. Zo’n dingen helpen. Aan de andere kant zijn er ook bedrijven die humor echt helemaal omarmen, bijvoorbeeld in hun communicatie. SouthWest Airlines doet dat heel goed, vind ik, Zappos, een online klerenwinkel, ook. En het Twitter-account van de hamburgerketen Wendy’s is bij wijlen echt geweldig geestig.”
zaken bespreekbaar maken
Om af te sluiten: wat zijn de favoriete humoristen van Tarvin zelf? “Oh, zo veel… Eddie Izzard staat op nummer één waarschijnlijk. Klassiekers als George Carlin en Richard Pryor. Ian Lara, een jonge comedian uit New York is ook steengoed. James Acaster, een Britse comedian is heel geestig. Tig Notaro wil ik ook zeker nog vernoemen, omdat zij een heel goed voorbeeld is van hoe comedians tegenwoordig ook serieuze zaken behandelen. Notaro heeft bijvoorbeeld een zeer geestige show gemaakt, net nadat ze de diagnose van borstkanker had gekregen. De manier waarop ze daarmee omgaat, is geweldig. James Acaster heeft het in zijn shows dan weer vaak over zijn gevecht met depressies. Zelfs zulke zaken kan je dus bespreekbaar maken met humor.”
Humor is een tool, samen met nog heel veel andere tools. Stress kan je oplossen met meditatie, met sporten én met humor. Maar humor is vaak wel de leukste manier (lacht).
