Begin 2021 sloten vakbonden en werkgevers een nieuwe nationale cao af over thuiswerk. Deze tijdelijke cao nr. 149 creëert een specifieke kader voor bedrijven die verplicht of aanbevolen thuiswerk aanbieden. Naast eyecatchers als het ‘recht op deconnectie’ bevat de cao ook een reeks van regels waaraan je je als bedrijf bij thuiswerk moet houden. Een overzicht.
hoezo, een cao?
Een cao om thuiswerk te regelen is op zich niets nieuws. Eerder zag al een cao het licht die structureel thuiswerk regelt (cao nr. 85), terwijl de wet van 5 maart 2017 een kader schept voor occasioneel thuiswerk. Had je op basis daarvan als privébedrijf nog geen regeling uitgewerkt op 1 januari 2021, dan geldt de nieuwe cao. De nieuwe regeling is met andere woorden niet van toepassing op al eerder afgesloten thuiswerkpolicies
iedereen gelijk voor de thuiswerkwet
Het speerpunt van de nieuwe cao is de gelijke behandeling van thuiswerkers. Zij genieten dezelfde rechten en plichten als een werknemer die wel op het bedrijf aanwezig is. De arbeidsvoorwaarden moeten gelijk zijn. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat je thuiswerkers op dezelfde manier blijft informeren en evalueren. Op dat laatste punt gaat de cao dieper in, want hoe controleer je de manier waarop een telewerker presteert? Als werkgever heb je de mogelijkheid om “op gepaste en proportionele wijze” de resultaten en de uitoefening van het werk te controleren. Je mag dat echter niet continu doen en je moet de regels over de bescherming van de persoonlijke levenssfeer respecteren. Inbreuken op de privacy zijn met andere woorden uit den boze en je moet je werknemers ook informeren over hoe de controle zal verlopen.
recht om te deconnecteren
Op basis van deze nieuwe cao kan je ook duidelijke afspraken maken over de werktijden. De telewerker kan die zelf organiseren “binnen de geldende arbeidsduur van de onderneming”. In principe volgt de telewerker hetzelfde uurschema, maar je kan hierover net zo goed afwijkende afspraken maken. Die moet je wel duidelijk meedelen aan de betrokken werknemers. Bij die afspraken maakte de Nationale Arbeidsraad ook expliciet ruimte voor het recht om te deconnecteren. Spreek af wanneer thuiswerkers bereikbaar moeten zijn, zodat zij buiten die momenten het recht krijgen om onbereikbaar te blijven.
thuiswerkmateriaal en vergoedingen
Om thuis te werken, hebben je werknemers geschikte apparatuur nodig. Afspraken over computers, telefoons, netwerkverbindingen, software, aansluitingskosten, enzovoort verdienen even goed een plaats in een duidelijke policy. Regel niet enkel wat je ter beschikking stelt, maar bekijk ook hoe je de kosten vergoedt wanneer werknemers hun eigen materiaal gebruiken.
welzijn op het thuiswerk
Last but not least heeft de nieuwe cao ook aandacht voor het welzijnsbeleid. Want hoe waak je over het welzijn op het werk als je werknemers niet of nauwelijks op de werkvloer aanwezig zijn? Bespreek het tijdens het sociaal overleg in het comité voor preventie en bescherming op het werk.
Een welzijnsbeleid voor telewerkers vertrekt net als het klassieke welzijnsbeleid vanuit een multidisciplinaire risico-analyse die uitmondt in een reeks van preventiemaatregelen. Deze spitsen zich bijvoorbeeld toe op de inrichting van de thuiswerkplek, het gebruik van beeldschermen of de ondersteuning qua techniek en informatica. Tegelijk verlies je als werkgever ook de psychosociale risico’s niet uit het oog. Denk maar aan ingrepen die ervoor zorgen dat je werknemers zich verbonden blijven voelen of die extra focussen op meer kwetsbare collega’s. Een goede policy voorziet in informele of formele psychosociale interventies, maar geeft werknemers de mogelijkheid om spontaan de preventieadviseur of arbeidsarts te raadplegen.
geen nauw korset
De Nationale Arbeidsraad wil met deze cao over thuiswerk werkgevers die nog geen policy hadden vooral aanzetten om met hun werknemers rond de tafel te zitten. Het is geen document geworden vol restricties, maar eerder een lanceerbasis. Met dit kader kan je als werkgever een reeks van maatregelen op een goede manier vastleggen en integreren in een thuiswerkpolicy, in het arbeidsreglement of in de arbeidsovereenkomsten. Langdurig telewerken blijft voor zowel werknemer als werkgever een uitdagende context. Net daarom zijn goed gemaakte afspraken op basis van een cao voor alle betrokkenen steevast een meerwaarde.
Heb je nog andere vragen over het Belgisch arbeidsrecht?