Iedereen kent de maaltijdcheque, maar intussen is ook de ecocheque goed ingeburgerd. De werkgever kan zijn werknemers met die cheques een bedrag geven om ecologische producten en diensten aan te kopen. Maar wat kan je kopen met die cheques? En hoe is dat systeem juridisch geregeld? Aan welke voorwaarden moet voldaan worden voor een werkgever ecocheques mag geven aan zijn werknemers?
wat kan je kopen met de ecocheque?
Wat je kan kopen met ecocheques, staat opgesomd in een Collectieve Arbeidsovereenkomst (cao n°98). De sociale partners evalueren de lijst regelmatig en sturen bij waar nodig. We geven hieronder enkele voorbeelden:
- Energiebesparing: spaarlampen, isolatieproducten, energievriendelijke elektro.
- Waterbesparing: spaardouchekop, recuperatietank voor regenwater.
- Duurzame mobiliteit: fietsen, speed pedelecs, elektrische scooters, cursus ecodriving, abonnement voor oplaadpunten voor elektrische voertuigen.
- Hergebruik of compostering: compostvat, herbruikbare batterijen.
- Duurzaam tuinieren: bomen, planten, producten voor tuinonderhoud, elektrische tuingereedschappen.
- Producten en diensten met het Europese ecolabel.
- Biologische producten.
- Ecotoerisme.
- Aankoop van tweedehandsproducten (geen apparaten met niet-elektrische motoren).
rsz betalen op ecocheque of niet?
Een ecocheque is een vorm van loon. Maar als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, moet geen rsz-bijdrage betaald worden:
- de ecocheque mag niet dienen om loon of premies te vervangen;
- de toekenning van de ecocheque kan alleen in het kader van een ondernemingscao of een sectorale cao (of een individuele overeenkomst als er geen syndicale afvaardiging is);
- de cao of de individuele overeenkomst moet de hoogste nominale waarde van de ecocheque bepalen, met een maximum van 10 euro per cheque;
- de ecocheque moet op naam van de werknemer worden afgeleverd;
- op de ecocheque moet duidelijk vermeld staan dat zijn geldigheid beperkt is tot 24 maanden en dat hij enkel mag gebruikt worden voor de aankoop van diensten en producten die voorkomen op de ecolijst van cao n°98 (zie boven);
- de ecocheques kunnen niet voor geld omgeruild worden;
- het totale bedrag van de door de werkgever toegekende cheques mag niet meer bedragen dan 250 euro per werknemer.
de elektronische ecocheques
De wetgever wil dat op termijn de papieren ecocheques verdwijnen. Voor ecocheques in elektronische vorm gelden wel enkele bijkomende voorwaarden:
- het aantal ecocheques en het brutobedrag van deze ecocheques moeten op de loonfiche vermeld worden;
- de keuze om de ecocheques in elektronische vorm toe te kennen, moet ook worden geregeld in een cao op ondernemingsvlak, eventueel binnen het kader van een sectorale cao. Is dit niet mogelijk, bij gebrek aan vakbondsafvaardiging, of gaat het om een personeelscategorie waarvoor het niet de gewoonte is dat deze voordelen door zulke cao worden beoogd, dan moet een schriftelijke individuele overeenkomst worden opgesteld. Voor de uitzendsector kan de keuze geregeld worden binnen het kader van een voorafgaande sectorale collectieve arbeidsovereenkomst.
- voor het gebruik van de ecocheques in elektronische vorm moet de werknemer het saldo en de geldigheidsduur kunnen nagaan van de ecocheques die hem werden toegekend en die nog niet gebruikt werden;
- de ecocheques in elektronische vorm kunnen enkel ter beschikking gesteld worden door een erkend uitgever;
- het gebruik van de ecocheques mag geen kosten voor de werknemers met zich meebrengen, behoudens in geval van verlies of diefstal. Bij verlies of diefstal kunnen wel kosten worden aangerekend en dit volgens de voorwaarden vooropgesteld in de collectieve arbeidsovereenkomst op sectoraal vlak of op ondernemingsvlak, of bij gebrek hieraan, in de individuele overeenkomst met betrekking tot de elektronische ecocheques. De kosten voor de vervangende drager kunnen niet hoger zijn dan de waarde van één maaltijdcheque, voor ondernemingen die zowel elektronische maaltijdcheques en elektronische ecocheques toekennen. Indien de onderneming geen elektronische maaltijdcheques toekent, mag de kost van de vervangende drager niet meer zijn dan 5 EURO.
De lijst van wat je kan kopen met een ecocheque is lang. We weten ook dat er geen rsz op betaald moet worden als aan de voorwaarden wordt voldaan. Niet vergeten dat ecocheques wel degelijk loon zijn. De ecocheque is een voordeel waarmee rekening moet gehouden worden in de berekeningsbasis van een opzeggingsvergoeding. Het is de intentie van de wetgever om helemaal van papieren naar elektronische ecocheques over te schakelen.
Meer weten over de arbeidsrechtelijke aspecten van maaltijd-, cadeau-, sport- en cultuurcheques, of andere vormen van loon?
Randstad vroeg advocaat Filip Tilleman meer uitleg over de ecocheques. Tilleman is de auteur van De Randstad Werkpocket: alles wat werkgevers en werknemers moeten weten over de wet- en regelgeving op de Belgische arbeidsmarkt.